Het Pajottenland

Land van vierkantshoeven en molens Watermolens kunnen nog bij de vleet aangetroffen worden in het Pajottenland, anders is het gesteld met de houten windmolens. Vanaf de middeleeuwen tot 20ste eeuw waren nochtans ontelbare windmolens vast onderdeel in het landschap.

Het agrarisch verleden van het Pajottenland

Het Pajottenland is de benaming voor het deel van het Vlaams-Brabants leemgebied, ten zuidwesten van Brussel, gelegen tussen de Zenne en Dender. Het fraaie en glooiende Pajottenland heeft een uitgesproken agrarisch verleden. Vanaf de vroege middeleeuwen begint de mens de ontbossing om de vruchtbare grond te ontginnen. Tot halfweg de 20ste eeuw blijft de streek een traditioneel landbouwgebied.

De akkerbouw en in bijzonder de graanteelt domineert. Vanaf de 13de eeuw verschijnen de eerste graanmolens. Ze worden een onmisbare schakel in de landbouweconomie. Na een zwarte oorlogsperiode van 16de en 17de eeuw, herleeft onder Maria-Theresia de landbouw volop. De meeste windmolens worden gebouwd na 1700; meestal houten standaardmolens met open voet, zoals ook de windmolen van Lombeek er één is. De Brabantse vierkantshoeven en windmolens typeren het landschap.

Onvermijdelijk aftakelingsproces

Maar eind 19de eeuw verzeilt de Europese landbouw in een diepe crisis. Noodgedwongen voltrekt zich, ook in het Pajottenland, een overschakeling naar veeteelt omwille van de scherpe prijsdalingen door massale graaninvoer uit Amerika en Rusland. Deze omschakeling versnelt het aftakelingsproces van windmolens, ingezet met de Industriële Revolutie. Midden 20ste eeuw is geen enkele windmolen nog echt in bedrijf.

Volgens sommige bronnen telt het Pajottenland rond 1900 nog 70 windmolens, andere spreken van 40. Maar allemaal zijn ze verdwenen. In buurdorp Pamel zakt in 1970 de afgetakelde Keirekensmolen ineen, in april 1972 trekt men de Pauselijke Zoeaaf eenvoudigweg tegen de vlakte.

De Hertboommolen is naar oorsprong, geschiedenis en type molen een echte copy-book-story van de windmolen in het Pajottenland. Enkel het einde verschilt: de Hertboommolen blijft maalvaardig bewaard.